Bilişsel Gelişim Açısından Oyun

Oyun sırasında çocuğun duyuları çok iyi çalışır. Duyuları aracılığıyla elde edilen verileri beyinde algılama, anlamlandırma, ayırma, sınıflama, depolama ve gerektiğinde geri çağırma gibi becerilerle kullanır. Bu işlemlerin daha hızlı gerçekleşmesinde güdülenme ve isteklilik önemlidir. Oyuna isteyerek katılan çocuklar güdülenme içinde bulundukları için oyun, yeni bilgilerin daha etkin biçimde edinilmesi için gerekli hazırbulunuşluğa destek olur.

Hareket ile birlikte etrafı tanıma çabası içinde olan çocukların zekâ, mantık yürütme ve anlama becerileri gelişir. Oyun sayesinde çocuğun düşünme, algılama, sıralama, sınıflama, analiz yapma, sentez yapma, değerlendirme, problem çözme gibi zihinsel süreçlerinin işleyişi hızlanır. Piaget ve Vygotsky oyunun çocukların bilişsel gelişimine etkileri konusuna ilk kez değinen ve bu konuda araştırmalar yapan bilim adamlarıdır. Ayrıca birçok çalışmada dikkat, merak, problem çözme, otokontrol gibi bilişsel becerilerin oyun yoluyla geliştirilebildiği saptanmıştır.

Bilişsel gelişim alanı diğer gelişim alanları ile güçlü bir dinamizm içindedir. Başka bir ifade ile diğer gelişim alanlarındaki becerilerin gerçekleştirilebilmesi için ön koşul, bilişsel becerilerin var olmasıdır. Örneğin çocuğun sosyal gelişiminde gruba ait olma davranışına yönelik, oyunda mızıkçılık yaptığında diğer çocuklar tarafından dışlanacağını bilmesi ve bu doğrultuda bir strateji izlemesi bilişsel bir beceridir.

Çocuk o davranışı gerçekleştirirse yaptırım uygulanacağını bilir ve bu davranışından vazgeçebilir. Bu doğrudan bilişsel becerilerin işlevidir. Daha açık bir anlatımla aslında çocuk burada analiz yaparak bilişsel bir faaliyette bulunmaktadır. Oyun çocuğun bu bilişsel faaliyetleri gerçekleştirebilmesi için bir prova ortamı oluşturur. Böylelikle çocuk yetişkinlikte karşılaşacağı benzer problemlere hızlı bir şekilde mantık yürüterek problemi etkili şekilde çözer.